Prokurent, co to? Wyjaśniamy kluczowe pojęcia
Prokurent to osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, której przedsiębiorca udzielił prokury. Jest to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, który upoważnia do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Ważne jest, aby zrozumieć, że prokurent nie jest członkiem zarządu ani organem spółki, lecz pełnomocnikiem działającym w imieniu i na rzecz firmy. Udzielenie prokury powinno być dokonane na piśmie pod rygorem nieważności, co stanowi istotny wymóg formalny.
Kim jest prokurent i jakie ma uprawnienia?
Prokurent to osoba fizyczna, która została upoważniona przez przedsiębiorcę do reprezentowania firmy w szerokim zakresie czynności prawnych. Jego uprawnienia obejmują szerokie spektrum działań związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, zarówno tych sądowych, jak i pozasądowych. Może on na przykład podpisywać dokumenty, zawierać umowy czy występować w postępowaniach sądowych w imieniu spółki. Prokurent działa w imieniu przedsiębiorstwa i reprezentuje je na zewnątrz, co czyni go kluczową postacią w codziennym funkcjonowaniu firmy.
Rodzaje prokury: samoistna i łączna
Prokura może przybierać różne formy, z których najczęściej spotykane to prokura samoistna i łączna. Prokura samoistna oznacza, że prokurent może działać samodzielnie, reprezentując firmę we wszystkich uprawnieniach wynikających z prokury. Z kolei prokura łączna wymaga współdziałania prokurenta z inną osobą – może to być kolejny prokurent lub członek zarządu. W tym drugim przypadku, czyli gdy prokura jest łączna z członkiem zarządu, konieczne jest wspólne złożenie oświadczenia woli przez obie te osoby. Istnieje również prokura oddziałowa, która ogranicza zakres działania prokurenta do spraw konkretnego oddziału spółki.
Powołanie i odpowiedzialność prokurenta
Kto może zostać prokurentem w spółce?
Aby zostać prokurentem w spółce, osoba musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że musi być osobą fizyczną, która ukończyła 18 lat i nie została ubezwłasnowolniona. Przedsiębiorca, który udziela prokury, sam decyduje o tym, kogo powoła na to stanowisko. W przypadku spółek kapitałowych, takich jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna, powołanie prokurenta wymaga zazwyczaj jednomyślnej uchwały zarządu. Choć nie ma formalnych wymogów co do wykształcenia czy doświadczenia, w praktyce przedsiębiorcy często wybierają osoby posiadające wiedzę z zakresu prawa handlowego, finansów lub zarządzania.
Zakres uprawnień prokurenta i jego ograniczenia
Zakres uprawnień prokurenta jest bardzo szeroki i obejmuje czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Oznacza to, że prokurent może na przykład zawierać umowy, reprezentować firmę przed urzędami czy występować w sprawach sądowych. Istnieją jednak pewne czynności, które wymagają dodatkowego, szczególnego pełnomocnictwa. Należą do nich zbycie przedsiębiorstwa, oddanie go do czasowego korzystania, a także zbywanie lub obciążanie nieruchomości. Prokurent nie może również samodzielnie powoływać innych pełnomocników ani składać wniosku o ogłoszenie upadłości bez odpowiedniego, szczególnego pełnomocnictwa. Dodatkowo, prokurent nie może wydawać poleceń pracownikom ani prowadzić spraw pracowniczych czy organizacyjnych firmy, takich jak księgowość czy obsługa prawna.
Odpowiedzialność prokurenta – co warto wiedzieć?
Odpowiedzialność prokurenta jest kwestią kluczową dla obu stron. Zgodnie z przepisami, prokurent co do zasady nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jego odpowiedzialność jest ograniczona do jego własnych działań lub zaniechań, które mogły spowodować szkodę dla spółki. Odpowiada on za szkody wyrządzone spółce na zasadach ogólnych, co oznacza, że odpowiedzialność ta opiera się na zasadzie winy. Jeśli więc prokurent swoim działaniem lub zaniechaniem doprowadzi do powstania szkody w majątku firmy, będzie zobowiązany do jej naprawienia.
Prokurent a zarząd – podobieństwa i różnice
Reprezentowanie firmy przez prokurenta
Zarówno członek zarządu, jak i prokurent, mają uprawnienia do reprezentowania firmy na zewnątrz. Jednakże, sposób i zakres tego reprezentowania różnią się znacząco. Prokurent działa jako pełnomocnik, który został umocowany do dokonywania określonych czynności w imieniu przedsiębiorstwa. Jego uprawnienia wynikają z udzielonej mu prokury. Członek zarządu natomiast jest organem spółki, który działa na podstawie ustawy i statutu spółki, reprezentując spółkę w ramach swoich ustawowych kompetencji. Prokurent może reprezentować firmę w szerokim zakresie, ale jego działania są ograniczone do tych, które mieszczą się w granicach prokury, podczas gdy zarząd ma szersze kompetencje zarządcze i decyzyjne.
Kiedy następuje wygaśnięcie lub odwołanie prokurenta?
Prokura może wygasnąć w kilku sytuacjach. Najczęstsze przyczyny to śmierć prokurenta, ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, jego likwidacja lub przekształcenie. Odwołanie prokurenta jest jednostronną czynnością prawną mocodawcy i może nastąpić w każdym czasie, bez konieczności podania przyczyny. Odwołanie musi być dokonane w formie pisemnej, aby było skuteczne. Ważne jest, aby pamiętać, że prokura jest również nieprzenoszalna na inną osobę, co oznacza, że prokurent nie może przekazać swoich uprawnień na rzecz kogoś innego.
Obowiązek wpisu prokury do KRS
Udzielenie prokury lub jej wygaśnięcie nie pozostaje bez formalnych konsekwencji. Obowiązek wpisu prokury do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego) jest kluczowy dla jej skuteczności wobec osób trzecich. Przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia udzielenia prokury lub jej wygaśnięcia do rejestru przedsiębiorców. Brak takiego wpisu może prowadzić do komplikacji prawnych i utrudnić dochodzenie praw przez osoby trzecie wobec firmy. Wpis ten ma charakter konstytutywny dla prokury łącznej, co oznacza, że dopiero z chwilą wpisu do KRS prokurent może skutecznie działać w ramach prokury łącznej.
Czy warto przyjąć rolę prokurenta?
Przyjęcie roli prokurenta może być atrakcyjną opcją zarówno dla doświadczonych menedżerów, jak i dla osób aspirujących do wyższych stanowisk w firmach. Wynagrodzenie prokurenta w Polsce w 2025 roku kształtuje się na atrakcyjnym poziomie, wahając się zazwyczaj od około 6 000 zł do 15 000 zł brutto miesięcznie, co czyni tę funkcję finansowo korzystną. Poza aspektem finansowym, rola prokurenta daje możliwość zdobycia cennego doświadczenia w zarządzaniu, reprezentowaniu firmy na zewnątrz oraz uczestniczenia w procesach decyzyjnych. Pozwala to na rozwój zawodowy i budowanie silnej pozycji na rynku pracy. Dodatkowo, prokurent może udzielić dalszego pełnomocnictwa do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności, co może być przydatne w codziennej pracy.
Dodaj komentarz